Onbekend

De oorzaak van SLE is onbekend: het is nog niet duidelijk waarom het afweersysteem zich tegen het eigen lichaam keert. Hier wordt door artsen en deskundigen nog onderzoek naar gedaan.

Bij het ontstaan van SLE lijken erfelijke factoren een rol te spelen. Dat SLE in bepaalde families en bepaalde bevolkingsgroepen (bijvoorbeeld negroïde en Aziatische vrouwen) vaker voorkomt, wijst daar op. SLE is echter niet rechtstreeks overerfbaar, het gaat niet om een bepaalde afwijking in de genen die rechtstreeks overgaat van ouder op kind. Wel kunnen ouders bepaalde variaties in het DNA (polymorfisme) doorgeven aan hun kind, waardoor de aanleg voor SLE of andere auto-immuunziekten iets verhoogd is.

Ook lijkt er een verband met vrouwelijke hormonen (oestrogenen) te zijn: SLE komt immers veel vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Bovendien beginnen de klachten meestal als een vrouw in de vruchtbare leeftijd is. Na de menopauze – als de hoeveelheid vrouwelijke hormonen afneemt – nemen de klachten meestal ook af.

Sommige artsen vermoeden dat zonlicht een belangrijke rol speelt, omdat bij sommige mensen de klachten ontstaan nadat ze veel in de zon zijn geweest. Anderen denken dat een virusinfectie de aanleiding voor SLE kan zijn, omdat sommige mensen klachten krijgen nadat ze een virusinfectie hebben gehad.

Helaas weet niemand hoe het precies in elkaar zit. Waarschijnlijk spelen meerdere factoren een rol en gaat het om een combinatie van erfelijke aanleg, hormonen en invloeden van buitenaf, zoals zonlicht. Mogelijk verschilt het ook nog eens van persoon tot persoon welke factoren nu precies een rol spelen.

Invloeden

De oorzaak is dus nog onbekend, wel is duidelijk dat er bepaalde zaken zijn die de klachten verergeren. Mensen met SLE merken bijvoorbeeld vaak dat hun klachten weer erger worden als ze in de zon hebben gezeten. Vrouwelijke hormonen hebben ook invloed: veel vrouwen melden dat de klachten toenemen in de periode vlak voor de menstruatie. Tijdens de menstruatie nemen de klachten dan weer af.

De zaken waar mensen met SLE gevoelig voor lijken te zijn worden wel ‘uitlokkende factoren’, ‘triggers’ of ‘invloeden’ genoemd. Je kunt proberen deze zaken zoveel mogelijk te vermijden. Je klachten kunnen daardoor afnemen.

Natuurlijk kun je niet alles vermijden: aan hormonen bijvoorbeeld kun je weinig doen. Maar je kunt je er (als vrouw) wel op voorbereiden dat de hoeveelheid hormonen in bepaalde perioden van je leven toeneemt en dat de klachten dan waarschijnlijk zullen verergeren.

Soms: medicijnen

Heel soms is de oorzaak van de klachten wel direct duidelijk. Bepaalde medicijnen kunnen klachten veroorzaken die ook bij SLE voorkomen. Dit kan gebeuren bij gebruik van bepaalde medicijnen die worden voorgeschreven bij onder meer reumatoïde artritis en ziekte van Bechterew (bijvoorbeeld: TNF-blokkerende middelen), epilepsie (bijvoorbeeld: carbamazepine, ethosuximide) en hoge bloeddruk (bijvoorbeeld: hydralazine, methyldopa).

Als je arts vermoedt dat medicijnen de oorzaak van de klachten zijn, zal hij of zij vragen het gebruik van deze medicijnen te staken. Als de klachten verdwijnen, is er voldoende duidelijkheid. Er is dan sprake van ‘door medicijnen geïnduceerde (=opgewekte) lupus’ of ‘medicamenteuze lupus’. Deze aandoening wordt vaak kortweg ‘DILE’ genoemd, een afkorting van de Engelse term ‘drug induced lupus erythematosus’.

Deze vorm van lupus komt vooral voor bij mensen die al wat ouder zijn. Juist op latere leeftijd neemt de kans op klachten als hoge bloeddruk toe, en gaan mensen meer van dit soort medicijnen gebruiken. DILE komt net zo vaak voor bij mannen als bij vrouwen.