Stress wil zeggen dat je onder druk staat. Je voelt dat als een bepaalde (lichamelijke of geestelijke) spanning. Stress kan allerlei oorzaken hebben: grote drukte op het werk, een ruzie, in de file staan, een examen doen – ga maar door. Omdat er zoveel redenen kunnen zijn voor stress, heeft iedereen er geregeld mee te maken.

Stress is op zichzelf positief

Hoewel stress voor veel mensen een negatieve klank heeft, is het op zichzelf juist een positief verschijnsel. Stress heeft een stimulerende werking: het lichaam zet zich schrap om een goede prestatie te leveren. In veel situaties helpt stress ons dus om goed te presteren.

Langdurige, overmatige stress

Stress heeft een slechte naam omdat mensen bij stress doorgaans denken aan langdurige, overmatige stress en dat kan inderdaad schadelijk zijn. Een drukke week op het werk is geen punt. Een ontspannen weekend is dan voldoende om weer nieuwe energie op te doen. Het wordt moeilijker als we in het weekend geen tijd hebben om te ontspannen en uit te rusten. Het wordt nog moeilijker als er nog een drukke week volgt. Op die manier loopt de stress op. De prestaties gaan achteruit en als we niet oppassen ontstaat er (lichamelijke, geestelijke) schade.

stressreactie

Waarom ontstaat er op den duur schade? Het lichaam reageert op druk door stresshormonen aan te maken. Het gevolg: de bloeddruk gaat omhoog, de lichaamstemperatuur neemt toe, het ademen gaat sneller, de spieren spannen zich aan, het hart gaat sneller kloppen, de handen kunnen gaan trillen, het praten kan sneller en/of onduidelijker worden en we worden waakzamer. Deze reactie op druk heet ook wel de stressreactie.

De stressreactie kost energie. Om die energie weer op te bouwen is het nodig dat we bijtijds ontspannen en rust nemen. Als dat niet lukt, loopt stress steeds verder op of houdt ze te lang aan. Veel mensen ervaren dit soort stress als onaangenaam. Ze worden chagrijnig of nerveus. Het lichaam begint te protesteren: buikpijn, hoofdpijn, zweten en een onrustige hartslag zijn veel voorkomende symptomen.

Uitputting

Naarmate de stress hoger oploopt of langer aanhoudt, worden de klachten ernstiger. Omdat je lange tijd meer energie verbruikt dan opbouwt, raak je geleidelijk uitgeput. Op den duur kan dat leiden tot overspannenheid of zelfs burn out. Bij burn out komen veel verschillende klachten voor, maar de kern is dat je ‘op’ bent: je bent uitgeput.