Methotrexaat remt cellen die actief zijn in het ontstekingsproces. Methotrexaat onderdrukt daarmee het afweersysteem en remt ontstekingen. Het duurt 6 tot 12 weken voordat het medicijn werkt. Methotrexaat is beschikbaar in de vorm van tabletten en spuiten. Het middel wordt 1 keer per week genomen. Methotrexaat wordt altijd gecombineerd met foliumzuur de dag (24 uur) na toediening van de methotrexaat, om de mogelijke bijwerkingen te voorkomen/te verlichten.

Bij systemische sclerose wordt methotrexaat voorgeschreven bij huidbetrokkenheid, gewrichtsontstekingen (artritis) en spierontstekingen (myositis).

Bijwerkingen:

• Maag- en darmklachten, zoals misselijkheid, overgeven en verminderde eetlust. Vaak te verhelpen door over te gaan op spuiten.
• Ontsteking en zweertjes (aften) van het mondslijmvlies.
• Vermoeidheid.
• Bij bloedonderzoek kan een afwijkende uitslag worden gevonden van de leverfunctie.
• Verhoogde kans op infecties.

Hydroxychloroquine (Plaquenil®) is van oorsprong een antimalariamiddel. Het middel doodt bepaalde parasieten, zoals de malariaparasiet, maar remt ook ontstekingen. Het wordt daarom ook gebruikt voor de behandeling van chronische ontstekingen van gewrichten, spieren, pezen of aanhechtingsbanden. Hoe hydroxychloroquine precies werkt, is (nog) onbekend. Het duurt 3 tot 6 maanden voordat het medicijn werkt. Vaak wordt hydroxychloroquine voorgeschreven in combinatie met methotrexaat.

Bij systemische sclerose wordt hydroxychloroquine (Plaquenil®) voorgeschreven bij gewrichtsontstekingen (artritis).

Bijwerkingen:

• Sommige mensen krijgen last van huiduitslag, jeuk, galbulten, haaruitval en een donkere verkleuring van nagels of slijmvliezen. Deze bijwerkingen verdwijnen als je stopt met het medicijn.
• Hoofdpijn, duizeligheid en oorsuizen komen soms voor.
• Ook maagdarmklachten als misselijkheid, buikpijn, diarree en minder eetlust komen soms voor. Om deze klachten te voorkomen kun je het medicijn tijdens of direct na de maaltijd innemen.
• Bij langdurig gebruik van hoge doseringen kun je problemen krijgen met zien, omdat het netvlies beschadigd raakt (retinopathie). Het is niet bekend hoe vaak dit voorkomt. Uit voorzorg worden je ogen regelmatig gecontroleerd.

Azathioprine remt de activatie van bepaalde witte bloedcellen. Azathioprine onderdrukt daarmee het afweersysteem en remt ontstekingen. Het duurt 6 tot 12 weken voordat het medicijn werkt. Bij systemische sclerose wordt azathioprine voorgeschreven bij gewrichtsklachten (artritis), spierontstekingen (myositis) en longbetrokkenheid.

Bijwerkingen:

• Verminderde eetlust, misselijkheid, braken en diarree (dit is vaak minder als je de tabletten tijdens of na de maaltijd inneemt).
• Minder rode en witte bloedcellen en minder bloedplaatjes.
• Verhoogde kans op infecties.

Cyclofosfamide is een geneesmiddel dat de celdeling remt en de activiteit van het immuunsysteem onderdrukt. Het duurt enkele weken voordat het medicijn werkt. Cyclofosfamide kan worden toegediend via een infuus (1 keer per 4 weken) of als tablet.

Bij systemische sclerose wordt cyclofosfamide voorgeschreven bij snelle toename huidbetrokkenheid, snel toenemende longfibrose en ontstoken hartspier (myocarditis).

Bijwerkingen:

• Misselijkheid, braken, verminderde eetlust
• Ontsteking mondslijmvlies
• Verhoogde kans op infecties
• Daling van het aantal bloedplaatjes
• Griepachtige klachten
• Haaruitval
• Menstruatiestoornissen
• Afname kwaliteit en productie van zaadcellen
• lever- of nierfunctiestoornissen

Mycofenolaat mofetil remt de activatie van bepaalde witte bloedcellen (de B- en T-lymfocyten) waardoor ontstekingen worden geremd. Het duurt 6 tot 12 weken voordat het medicijn werkt.

Bij systemische sclerose wordt mycofenolaat mofetil voorgeschreven bij snelle toename huidbetrok kenheid, longfibrose en ontstoken hartspier (myocarditis).

Bijwerkingen:

• Maag- en darmklachten, zoals diarree, misselijkheid, braken, verminderde eetlust en buikpijn.
• Verhoogde kans op infecties.
• Bloedarmoede of bloedingen, door te weinig rode bloedcellen of bloedplaatjes.